Referat prof. M Giertycha W-wa kon pośw. R Dmowskiemu

Forum dla wsystkich Polaków świata.

Referat prof. M Giertycha W-wa kon pośw. R Dmowskiemu

Postprzez RN » 17 Sty 2013 03:06

Referat profesora M Giertycha wygłoszony w Warszawie na konferencji poświęconej Romanowi Dmowskiemu.
Dmowski wprowadzał zmiany strategiczne
(2013-01-15)


Wielkość Dmowskiego polega m.in. na tym, że potrafił zmieniać strategię polityki polskiej. Chodzi nie tylko o zmiany taktyczne, ale i o strategiczne. Nie tylko te zmiany zaproponował, ale i wprowadził je w życie, przekonał do nich większość narodu polskiego. Oto kilka przykładów.

Wpierw zjednoczenie potem niepodległość

Przez kilka pokoleń Polacy walczyli o niepodległość rozumianą jako cel najistotniejszy i zarazem pierwszy. Mieliśmy kolejne powstania, kościuszkowskie, listopadowe, wiosnę ludów, styczniowe. Wszystko klęskowe. Powstanie polega na tym, że zdobywa się władzę na jakimś kawałku ziemi a potem stara ten kawałek powiększyć aż do osiągnięcia wolności dla całego kraju. Metoda ta okazała się nie skuteczną. Na przeszkodzie stała słabość wojskowa Polaków w stosunku do sił zaborcy oraz solidarność zaborców.
Dmowski zaproponował, by najpierw postarać się o zjednoczenie ziem polskich pod jednym zaborcą a dopiero potem starać się o ewolucyjne wyzwolenie. Uważał, że Polska jest za dużym organizmem by ją całą jakikolwiek zaborca strawił. Musiałby się liczyć z dążeniami wolnościowymi kraju i w końcu zgodzić na niepodległość. Proponował więc czekać na konflikt między zaborcami i dążyć do zjednoczenia pod jednym z nich.

Patriotyzm to nie spiski, ale praca dla ojczyzny
W mentalności wielu Polaków XIX w. szczytem patriotyzmu było organizowanie spisku, zamachu, gromadzenie broni, szykowanie się do następnego powstania. Powstania były gloryfikowane. To nic, że klęskowe. Gloria victis! Dmowski zabrał się za kształtowanie świadomości narodowej. Dążył do uświadamiania narodowego chłopów, do podnoszenia ich poziomu intelektualnego. Założył TON, Towarzystwo Oświaty Narodowej. Protestował, gdy organizowano strajki szkolne, bo młodzież ma się uczyć, a nie politykować.
Organizował świadomość narodową wśród robotników. Założył NZR, Narodowy Związek Robotniczy. Uruchomił wielką akcję wydawniczą prasy narodowej i jej kolportaż w trzech zaborach. Uświadamiał politycznie po myśli swego programu.
Sam działał dyplomatycznie. Dał się wybrać do rosyjskiej Dumy. Utrzymywał kontakty z elitami rosyjskimi. Działał jak dyplomata nieistniejącej Polski. Rozmawiał z premierem Witte o sprawach polskich. Jeździł w 1904 do Japonii by przeciwstawić się próbom organizowania i finansowania przez Japończyków polskiego powstania na tyłach Rosji, z którą byli w wojnie. Gdy wybuchła wojna światowa jeździł po całej Europie z rosyjskim paszportem dyplomatycznym, jako polityk imperium rosyjskiego. Ale
załatwiał sprawy polskie. Jak sam twierdził przypisuje to sobie jako zasługę, że tak długo utrzymywał kontakty ?z tą hołotą?, czyli z Rosjanami. Tego wymagał interes Polski.
Dmowski pokazał, że o Polskę można też walczyć metodami innymi niż powstańcze.

Główny wróg to Prusy
W epoce po-powstaniowej nastroje w Polsce były anty-rosyjskie. Ubierano się na czarno na znak żałoby narodowej. Był kult bohaterów Powstania Styczniowego, Sybiraków i emigracji. Szykowano się do następnego anty-rosyjskiego powstania, czy to w 1904/5 z okazji wojny rosyjsko-japońskiej czy przed 1914 z okazji zbliżającej się wojny światowej. Na tym polegała działalność Piłsudskiego i całej lewicy.
Dmowski zwrócił uwagę na fakt, że głównym wrogiem Polski są Prusy. Nie będzie prawdziwie niepodległej Polski bez ujścia Wisły. A Gdańska się nie zdobędzie bez powalenia Prus na kolana. Tego Polska sama nie dokona. Trzeba czekać na konflikt między zaborcami i wtedy poprzeć koalicję anty-pruską. Czyli dążyć do zwycięstwa Rosji, do zjednoczenia ziem polskich pod zaborem rosyjskim. Czyli wyobrażał sobie coś takiego, co przeżyliśmy po drugiej wojnie światowej ? zjednoczona Polska walcząca o
uniezależnienie się i pełną niepodległość mając do czynienia już z tylko jednym imperium.
Dmowski zdołał Polaków do tej zmiany orientacji z anty-rosyjskiej na anty-pruską namówić. Narzędziem do tego były takie, w gruncie rzeczy drobne, incydenty jak wóz Drzymały czy Dzieci Wrześnińskie (walka o język polski dla religii w szkole). Rozdmuchując propagandę wokół tych spraw zdołał przekonać Europę o tym, że Prusy to kraj cywilizacyjnie zacofany. Pomagał w tym bliski endecji Henryk Sienkiewicz ? sławny noblista autor Quo vadis.
Konopnicka napisała Rotę. Uczyniono z niej nieomal hymn narodowy. Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz.
Paderewski, bliski endecji, ufundował pomnik grunwaldzki w Krakowie na 500 lecie bitwy. Z jego odsłonięcia zrobiono wielką manifestację polityczna. Wielce przydatna tu była powieść Sienkiewicza Krzyżacy.
Na różne sposoby udało się wykrzesać nastroje anty-pruskie i to z nimi weszła Polską w wojnę światową. Nie udało się Piłsudskiemu wywołać powstania w Kongresówce. Legion Wschodni w Galicji rozwiązano. II Brygada legionów pod dowództwem Hallera przeszła na stronę rosyjską. W Rosji powstała wielka armia Dowbór-Muśnickiego, i inne formacje po stronie ententy. We Francji powstała armia Hallera, czterokrotnie większa niż słynne legiony. To wszystko dało nam miejsce wśród zwycięzców na konferencji
pokojowej w Paryżu, wśród tych, co dyktowali Niemcom warunki pokoju.

Polityka wszechpolska
W trzech zaborach były trzy różne polskie polityki, albo rewolucyjno-powstańcze albo ugodowe. Na to pojawił się Dmowski ze swoją polityką wszechpolską. Uważał, że musi być tylko jedna polityka Polska, ta sama we wszystkich zaborach i na emigracji. Stworzył tajną Ligę Narodową, która taką jednolitą politykę prowadziła, również na arenie międzynarodowej. W tym celu wykorzystano ruch pan-slawistyczny. W nim Polska stanowiła jedną reprezentację, a Dmowski dbał, by za każdym razem w delegacji byli
przedstawiciel z trzech zaborów. Polscy działacze tego ruchu uznawani byli jako przedstawiciele całej Polski. Organizowano najprzeróżniejsze imprezy trójzaborowe by podkreślać, że Polska jest jedna. Organizowano trójzaborowe pielgrzymki do Rzymu i do Ziemi Świętej. W Krakowie odbył się trójzaborowy zjazd leśników polskich ? ustalili, że opracują wspólny słownik terminów leśnych i łowieckich. We Wiedniu odbyła się pierwsza trójzaborowa konferencja episkopatu polski (na Kongresie Eucharystycznym
w 1912 r.). W 1912 w Pieniakach pod Lwowem, w majątku Tadeusza Cieńskiego, odbył się trójzaborowy zjazd polskich posłów do trzech parlamentów państw zaborczych. Uchwalili, że na wypadek wojny cała Polska ma stanąć po stronie anty-pruskiej.
W 1914, Wiktor Jaroński, sam jeden w Petersburgu w tym czasie, mógł śmiało w imieniu Kola Polskiego w Dumie wydać swą słynną deklarację o dążeniu Polski do zjednoczenia i do drugiego Grunwaldu. Rekrut z Kongresówki zamiast do powstania, do czego nawoływał Piłsudski, szedł do wojska rosyjskiego by bić się z Niemcami o Polskę. Dzięki sprawności tej mobilizacji jednostki z Kongresówki szybko wkroczyły do Prus Wschodnich i odbyła się druga bitwa Grunwaldzka, która odciągnęła jednostki niemiecki z
Francji, a to spowodowało niemiecką przegraną nad Marną i zamianę wojny ruchomej na pozycyjną, którą Niemcy musiały przegrać.
Polityka wszechpolska przyniosła konkretne pożytki sprawie zwycięstwa ententy i odbudowania Polski. Zjednoczenie ziem polskich nastąpiło nie pod Rosją, unieruchomioną rewolucją, ale pod Niemcami, bo one wygrały pierwszą wojnę światową na wschodzie. W 1918 r. mieliśmy już tylko jednego wroga, osłabionego przegraną wojną. Powstania Wielkopolskie i Śląskie, nie tylko sensowne, ale i zwycięskie, dały nam wolność także od Niemców.

Nauki na dzisiaj
Co z tego dziedzictwa Dmowskiego przydatne jest na dzisiaj? Na ile możemy szukać obszarów dla zmiany strategii? Pracujmy nad tym, analizujmy sytuację światową i proponujmy nowe sposoby myślenia o sprawach narodowych.
Dobrym przykładem jest wspólna deklaracja Abp. Michalika i patriarchy Cyryla I o pojednaniu między naszymi narodami i wspólnej trosce o obecność religii w życiu publicznym do walki o tradycyjną moralność.
Innym posunięciem mogłoby być odejście od mentalności osi Berlin (czy Bruksela) Moskwa i zajęcie się organizowaniem niepodległych państw na osi północ południe ? od Finlandii po Grecję. Wszystkie te kraje jeszcze sto lat temu były pod panowaniem imperiów, rosyjskiego, pruskiego, austro-węgierskiego i osmańskiego. Dziś są niepodległe na bazie etnicznej. Oby pozostały niepodległe. Niech oddzielają Rosję od Niemiec i oba te kraje od Dardaneli.
Ciągle, jako pokłosie II wojny światowej, myślimy kategoriami dwóch wrogów, Niemiec i Rosji. Może trzeba, podobnie jak Francja w stosunku do Niemiec, myśleć o tym jak uplątać te kraje w instytucje międzynarodowe, żeby nie były zdolne do samodzielnej polityki.
A najważniejsze przestańmy marnować czas na wzajemne zwalczanie się o nieistotne drobiazgi.

(2013-01-15) Maciej Giertych
RN
 
Posty: 6
Rejestracja: 02 Lut 2010 02:22

Wróć do Między nami Polakami

Kto jest na forum

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 3 gości

cron